Zgrada Osnovnog suda u Gradišci izgrađena je 1963. godine i od tada se u njoj nalazi Osnovni sud. Do danas nije ozbiljnije rekonstruisana, dotrajala je, predstavlja problem onima koji rade u njo, strankama i onima koji žive pored nje, jer prijeti opasnost pada dijelova fasade, letava sa krova, a unutrašnjost je odavno oronula. Zgradi je hitno potrebna rekonstrukcija, pa iako su sredstva za to bila obezbjeđena još 2015. godine u iznosu od 1.300.000 KM, do rekonstrukcije, zahvaljujući rukovodstvu opštine, nikada nije došlo.
Piše: B1info.ba
Sredstva za rekonstrukciju Suda u Gradišci obezbjeđena su 2015. godine kroz program predpristupne pomoći Evropske unije – IPA. Zahvaljujući finansijskoj podršci međunarodnih donatora, Visokog sudskog i tužilačkog savjeta BiH (VSTS) pristupilo se rekonstrukiciji i izgradnji više pravosudnih ustanova u BiH i Republici Srpskoj, pa je između ostalog, bila predviđena Rekonstrukcija i dogradnja Osnovnog suda u Gradišci.
U periodu od 2015. do 2017. godine je izrađena projektna dokumentacija za rekonstrukciju i dogradnju Suda u Gradišci, koja je finansirana od strane Vlade Kraljevine Norveške i koštala je 40.000 maraka.
Projektom je bilo predviđeno da se zgrada rekonstruiše i dogradi aneks zgrade Suda koji bi omogućio ulaz u Sud sa surotne strane od postojećeg ulaza. Na ovaj način bi se stanarima u Plavoj zgradi, smještenoj pokraj Suda, omogućio pristup stanovima bez gužve i mješanja sa radnicima suda, sudskom policijom, licima koja se dovode iz zatvora na suđenje i strankama uopšte. Rekonstrukciom unutrašnjosti zgrade radnici Suda imali bi bolje uslove za rad.
Tokom realizacije projekta pokrenut je postupak zamjene nekretnina između Osnovnog suda i Opštine Gradiška radi kompletiranja građevinske parcele na kojoj se Sud nalazi. Naime, samo kompletiranjem građevinske parcele mogla se izdati građevinska dozvola što je bio preduslov za dobijanje sredstava iz IPA projekta. A kako je jedan manji dio parcele na kojoj se nalazio Sud pripadao opštini bilo je neophodno da ga opština prepusti Sudu da bi se Projekat mogao realizovati do kraja.
Shodno tome Skupština opština Gradiška je na sjednici održanoj 16.02.2017. godine donijela Odluku 01-475-12/17 („Službeni glasnik opštine Gradiška“ broj 1/17) o zamjeni neizgrađenog građevinskog zemljišta radi oblikovanja parcele na kojoj se planira dogradnja Osnovnog suda Gradiška.
Nakon toga je, u skladu sa navedenom Odlukom, pribavljeno mišljenje Pravobranilaštva Republike Srpske na Nacrt Ugovora o zamjeni nekretnina između Osnovnog suda Gradiška i Opštine Gradiška (broj M-31/17 od 29.03.2017. godine) kojim je rečeno da je isti u skladu sa zakonom i da ne postoje zakonske smetnje za njegovu realizaciju.
Dana 11.05.2017. godine Opštini Gradiška je, od strane Osnovnog suda Gradiška, dostavljen Nacrt Ugovora o zamjeni nekretnina koji ipak nije realizovan jer je dopisom broj 02-475-12/17 od 19.05.2017. godine upućenim od strane Opštine Gradiška istaknuto da isti nije sačinjen u skladu sa Odlukom Skupštine opštine Gradiška.
Međutim, tokom realizacije navedenog projekta opština Gradiška uputila je Ministarstvu pravde Republike Srpske inicijativu za izmještanje Suda sa postojeće lokacije i izgradnju suda na novoj lokaciji pomoću planiranih finansijskih sredstava IPE te dodatnih sredstava koje bi obezbjedili ministarstvo i opština Gradiška. Ukupno bi izgradnja ove zgrade koštala oko pet miliona maraka, a na mjestu sadašnjeg Suda bi se napravio Gradski trg.
U skladu sa ovim prijedlogom Ministarstvo pravde Republike Srpske organizovalo je sastanke 14.02.2017. i 28.03.2017. godine sa predstavnicima Delegacije Evropske unije u Bosni i Hercegovini, preko kojih se realizuje IPA projekat i predstavnicima opštine Gradiška.
Na sastancima je razgovarano o predloženoj inicijativi, odnosno mogućnosti da predstavnici Evropske unije u BiH sredstva usmjere na izgradnju nove zgrade Suda, umjesto rekonstrukcije stare zgrade Suda.
Međutim iz delegacije Evropske unije su istakli da u ovoj fazi projekta nije moguća promjena lokacije, obzirom na uložena sredstva za izradu projektne dokumentacije i dosadašnje napore svih učesnika, te da će Evropska unija finansirati samo one projekte čija je realizacija u toku.
S obzirom da u međuvremenu nije došlo do promjene situacije, odnosno nije potpisan Ugovor o zamjeni zemljišta između opštine Gradiška i tamošnjeg osnovnog Suda, projekat rekonstrukcije je u potpunosti obustavljen.
Naime, pismom iz maja 2017. godine upućenim od strane Delegacije EU u BiH, ministarstvo je informisano da je postupak raspisivanja tendera za rekonstrukciju Osnovnog suda Gradiška već odložen u odnosu na druge IPA projekte, jer građevinska dozvola i projektna dokumentacija još uvijek nisu dostavljeni Delegaciji EU u BiH, te da je ova Delegacije odgovorna za pravovremeno ugovaranje dostupnih IPA sredstava kao i da nije u mogućnosti da podrži novu inicijativu koju je predstavio gradonačelnik Gradiške za finansiranjem izgradnje zgrade Suda na novoj lokaciji.
Uvažavajući sve navedeno, iz Delegacije EU u BiH su istakli da mogu finansirati rekonstrukciju zgrade Osnovnog suda u Gradišci isključivo na postojećoj lokaciji. Ovim je projekat rekonstukcije Osnovnog suda obustavljen.
Narodski rečeno opština je pokušavajući da uhvati goluba na grani, ostala i bez vrapca u ruci.
Tačnije, dok je rukovodstvo opštine pokušalo iskoristiti sredstva IPE za izgradnju nove zgrade suda, odnosno Palate pravde kako su je nazivali, izgubili su i sredstva planirana za rekonstrukciju postojećeg Suda, tako da Sud u Gradišci i dalje radi u starim kancelarijama i na način kako je do sada radio.
Do ovakvog propusta došlo zbog greške načelnika opštine koji nije potpisao ugovor o zamjeni nekretnina sa Osnovnim sudom u Gradišci, a što je predhodno Skupština opštine Gradiška odobril, tvrdi Radislav Dončić, odbornik u Skupštini opštine Gradiška te dodaje kako je načelnik Adžić je iz neopravdanih razloga odbio da izvrši Odluku SO Gradiška
Ta odluka je odobrila zamjenu nepokretnosti u posjedu suda i opštine, što je zakonski preduslov za građevinsku dozvolu za rekonstrukciju sudske zgrade, tvrdi Dončić
Posljedica je, po Dončiću, da je zgrada suda ostala u lošem stanju iako se mogla rekonstruisati iz doniranih sredstava EU, znači bez opterećenja poreskih obveznika Republike Srpske.
Prethodna opštinska vlast zalagala da se u Gradišku slije odbornih 1.300.000 KM, kako bi se riješio problem prilaza stanara Plave zgrade, da se omogući bolji i ljepši izlaz na Savu kao i bolji uslovi rada Suda.
Iz stranaka koje su u Gradišci bile na vlasti do 2016. godine kažu da su u svrhu rješavanja nabrojanih problema dali lokacijske uslove za rekonstrukciju i dogradnju aneksa zgrade Suda.
U svrhu rekonstrukcije zgrade Suda dali su saglasnost za cijepanje parcela koje su u posjedu opštine Gradiška a nalaze se uz zgradu Suda u cilju formiranja građevinske parcele, odnosno u cilju provođenju promjena u katastru, a što sve predstavlja pretpostavku za zamjenu nepokretnosti između Suda i opštine i dobijenje građevinske dozvole za Sud.
Međutim zahvaljujući načelniku Zoranu Adžiću po svemu sudeći taj novac će se utrošiti za rekonstruciju suda u nekom od gradova u FBIH.
U skladu sa navedenim načelnik Zoran Adžić je odbio da potpiše ugovor o zamjeni nepokretnosti između suda i opštine u cilju opstrukcije projekta rekostrukcije zgrade suda čime je opštinu i Republiku Srpsku oštetio za 1. 200 000 KM, te je stanarima Plave zgrade onemogućio pristojan pristup do njihovih stanova i onemogućio da radnici suda, imaju uslove rade dostojne institucije u kojoj rade i dostojne Republike Srpske i radi čega su svi prolaznici u blizini zgrade suda u opasnosti od padanja dijelova zgrade i uslijed toga nanošenja tjelesnih povreda.
Zgrada Osnovnog suda stješnjena je između stambenih zgrada, te bi njena dogradnja i uređenje okoliša uveliko oskrnavilo gradski trg, neophodan Gradiški koja bi trebalo uskoro dobiti status grada. Neshvatljivo je da stanari kroz prozor mogu posmatrati pojedine sudske rasprave i procese – objasnio je 2017. godine Zoran Adžić, načelnik Gradiške, pravdajući zahtjeve za izmještanje Osnovnog suda na drugu lokaciju.
Tada je dodao da opština ima podršku za ovu aktivnost.
-Imamo potpuno razumevanje predsjednika Osnovnog suda i Ministarstva pravde RS, VSTS BiH kao i međunarodnih donatora. Oni su saglasni sa predlogom o novoj i pristupačnoj lokaciji, takođe blizu gradskog centra, pored magistralnog puta i Vatrogasnog doma – naveo je Adžić nakon kontakata sa ovim institucijama, čiji predstavnici su tada obišli novu lokaciju.
Adžić je tada za medije izjavljivao da je dogradnja nedopustiva jer ona dugoročno uskraćuje mogućnost izgradnje trga po ugledu na susjedne gradove i uređenjena gradskog centra, koji je makadamska zona. Zato je zatražio pomoć, među ostalim i od g-đe Morin Kormak, američke ambasadorke u BiH kako bi došlo do izgradnje Suda na novoj lokaciji.
– Zamolio sam američku ambasadorku da nam pomogne, objasnio sam u čemu je problem i ona je time bila iznenađena, nije mogla verovati da postoji nesporazum tog tipa. Dogovoreno je da u dopisu na njenu adresu objasnimo suštinu problema sa hronologijom i predloženim rešenjima –
izjavio je Adžić pozivajući se na stav SNSD-a i koalicionih partnera u lokalnoj vlasti koji nisu spremni dozvoliti dozvoli proširenje zgrade suda u prostor planiran za trg.
– Ukoliko bismo tome podlegli, ova zgarada bi 26 metara ušla u trg, što je nedopustivo. Time bi Gradiška izgubila mogućnost i šansu da centar grada dobije moderan izgled nego bi i dalje ostala kasaba u blatu i jarugama – smatra Adžić.
On je za probleme koji su se isprečili na ovom planu okrivio prethodu lokalnu vlast rekavši da su njihove ideje i planovi išli u drugačijem pravcu.
– U ovom slučaju nije reč o sukobu mene i moga prethodnika nego drugačijim stavovima i idejama urbanista. U razgovorima sa Vladom RS, ministarsatvima i drugim republičkim institucijama, dobili smo maksimalnu podršku za plan izgradnje Palate pravde na drugoj lokaciji – naveo je Adžić.
Međutim, nakon svih rasprava i izjava, situacija se smirila, a rekonstrucija zgrade suda ili izgradnja na novoj lokaciji se gotovo više i ne spominje.
Ovim pitanjem se bavila i NSRS, te je 4. juna 2017. godine postavljeno poslaničko pitanje Ministarstvu pravde, koje traži da se navede dokle se stiglo sa realizacijom projekta, da li će se uraditi rekonstrukcija i dogradnja kako je prvobitno planirano te da li će se graditi novi objekat i kada, ili je zbog ove odluke lokalne vlasti cijeli projekat propao?
U odgovoru koju je Ministarstvo pravde dostavilo NSRS 05.10.2017. godine, a koji potpisuju Milan Bajić kao osoba koja je obradila predmet i pomoćnik ministra Slobodan Zec, koji daje saglasnost stoji kako Nacrt Ugovora o zamjeni nekretnina koji nije realizovan jer je dopisom broj 02-475-12/17 od 19.05.2017. godine upućenim od strane Opštine Gradiška istaknuto da isti nije sačinjen u skladu sa Odlukom Skupštine opštine Gradiška.
Dalje se u odgovoru navodi da je u toku postupka ovom Ministarstvu upućena inicijativa od strane Opštine Gradiška za izmještanjem suda sa postojeće lokacije i izgradnju suda na novoj lokaciji u okviru predviđenih finansijskih sredstava.
Na kraju, Ministarstvo pravde Republike Srpske priznaje da, imajući sve navedeno u vidu, kao i činjenicu da je izrađena neophodna projektna dokumentacija za rekonstrukciju zgrade Osnovnog suda Gradiška finansirana donatorskim sredstvima Vlade Kraljevine Norveške (u iznosu od oko 40 000KM), DEU u BiH isključivo može finansirati rekonstrukciju zgrade Osnovnog suda u Gradišci samo na postojećoj lokaciji.
Rekonstrucija je obustavljena do daljnjeg, a ne započinje se izgradnja na novoj lokaciji. Zaposlenici Suda rade u uslovima kao i ranije, a predviđena donacija od 1,3 miliona maraka otišala je u druge namjene.
Ovo je možda jedini slučaja u pravosuđu čitave BiH da donirana sredstva nisu iskorištena. Nadamo se da je i poslijednji.
*Tekst je proizveden u okviru medijskog pool-a Mreže ACCOUNT (Antikorupcijska mreža organizacija civilnog društva)