Kada govorimo o susednoj nam Srbiji, ali i Bosni i Hercegovini, proteklih godina nije retkost da reditelji snimaju filmove prema uspešnim, a najčešće i kultnim pozorišnim komadima. Mnogi od tih filmova doživljavali su slične sudbine kao i predstave po kojima su rađeni, postajući prihvaćeni kako od kritike tako i od publike.
Piše: Vedran Grahovac
„Bure baruta“, „Hadersfild“ i „Žaba“ samo su neki od filmova čiji je filmski put bio uspešan baš kao i predstave po kojima su rađeni. Podstaknut idejom glumca Predraga Ejdusa, veliki srpski reditelj (koji je već snimao filmove prema pozorišnim predstavama „Falsifikator“ i „Turneja“) Goran Marković svoj najnoviji film „ Delirijum tremens“ snimio je takođe prema istoimenoj pozorišnoj predstavi koja se godinama igrala u Beogradskom dramskom pozorištu, za koju je tekst napisao upravo on. Premijerno prikazan u beogradskoj „Kombank areni“ ove godine u okviru „Festa“, „Delirijum tremens“ ovih dana stigao je i u banjalučke bioskope.
Radnja filma prati čuvenog i priznatog glumca Dagija. Ovaj proslavljeni umetnik jedan je od onih koji radi „punom parom“ igrajući svakodnevno u pozorišnim predstavama, paralelno snimajući filmove, serije i razne druge projekte. Za razliku od uspeha na poslovnom planu, na onom privatnom mu i ne ide baš sve od ruke. Preterano opijanje, odsustvo od porodice i loše zdravstveno stanje, samo su neki od problema sa kojima se susreće glavni junak „Delirijum tremensa“. Vrhunac tog nezdravog i neurednog života biće upravo „delirijum tremens“, odnosno stanje alkoholnog ludila u koje će Dagi iznenada upasti. Iako nerado, zajedno sa cimerima iz bolničke sobe on postaje deo „psihodrame“ , inovativne metode rehabilitacije čija je suština „igranje uloga“ i spoznaja sopstvenog bića preko ispoljavanja emocija.
Pored Predraga Ejdusa, inspiraciju za svoj najnoviji film Marković je zapravo našao i u svetu glume i glumaca kojima je okružen ceo svoj život. Priča o Dagiju zapravo je priča o glumi kao „bolesti“ , ali i načinu života. Glumi kao magiji, ali i prokletstvu. To je onaj poziv bez koga ne možemo, ali koji nas istovremeno i baca u ponore. Polazeći od premise „gluma kao bolest i bolest kao gluma“ Marković nam kroz lik Dagija nudi odličan prikaz ne samo položaja glumca u današnjem svetu, nego i umetnika generalno u današnjem društvu. To je umetnik koji živi i diše za glumu, kao što je i slučaj sa velikim Dagijem. Dokaz te neraskidive veze između umetnika i umetnosti za koju živi, jeste i činjenica da naš junak čak i u „delirijumu tremensu“, odnosno jednom nesvesnom stanju, ne izlazi iz raznih uloga, recitujući stihove pesnika koga će svet zahvaljujući njemu, kako kaže, tek imati prilike otkriti.
Neretko pomažući drugima, nerazmišljajući o materijalnome, naš junak ostaje sam, neznajući za podršku i uopšte mogućnost njenog dobijanja. Odsustvo te spoznaje kao i silna potreba za glumom, kod Dagija zapravo imaju korene u nečem mnogo dubljem. O tom dubljem mi saznajemo postepeno kroz metod “psihodrame“. Prolazeći kroz ovu inovativnu metodu, protagonisti ovog filma, a pre svega Dagi ići će ka ozdravljenju, spoznajući i upoznajući svoje pravo ja.
Neželeći da kritikuje, a ni opravdava lik glavnog protagoniste, odnosno njegova pijanstva, reditelj vrlo vešto, koristeći psihodramu kroz film, nudi prikaz glavnog lika koji je kompleksan kao i sam život. Da bi živeo on mora da glumi, a da bi glumio on mora da pije. Vrteći se u tom začaranom krugu, živeći u haosu, naš je junak na neki način u konstantnom begu. Taj beg je zapravo od stvarnosti, samoće, ali i straha.
U ulozi Dagija sjajnu rolu ostvario je Tihomir Stanić još jednom pokazavši koliko je zapravo veliki glumac. Upravo za ovaj film i ulogu Stanić je rekao da su mu bili jedna vrsta „pročišćenja“ nakon čega na mnoge stvari gleda iz drugog ugla. Pored njega treba izdvojiti sjajnu rolu Igora Đorđevića, koji nakon maestralne uloge u seriji „Meso“ još jednom pokazuje svoj zavidan glumački talenat. Takođe, za pohvalu je i ostatak sjajne glumačke ekipe koja ovaj film diže na jedan veoma visok nivo. Nada Šargin, Dragan Petrović Pele, Gorica Popović, Maša Dakić i Milica Zarić, samo su neka od tih glumačkih imena. Sjajan tekst Gorana Markovića kao jedan od definitivno najboljih segmenata ovog ostvarenja samo doprinosi kvalitetu filma dajući glumcima prostor da odrade kvalitetan posao kakav su zapravo oni i odradili.
Pored toga, treba pomenuti i velikog Predraga Ejdusa koji je preminuo nakon samo tri dana snimanja ovog filma i koji je prvobitno tumačio glavnog lika Dagija. Predrag Ejdus po rečima Markovića, a i ostalih članova „Delirijum tremensa“ bio je oličenje čoveka koji je glumu živeo celim svojim bićem. U tom smislu, film je ovo koji iz mnogo razloga moramo povezivati sa ovim velikanom, kome je film zapravo i posvećen.
Iako najavljivan kao komedija, a što se na osnovu trejlera donekle da i zaključiti, „Delirijum tremens“ pre svega je društveno angažovana i vrlo ozbiljna drama. Počevši kao komedija, postepeno se pretvara u psihološko i emotivno putovanje kako glavnih junaka, tako i nas samih. Originalan i vešto režiran, „Delirijum tremens“ je film koji se bavi velikim, životnim i univerzalnim temama. Film koji i pored doze humora definitivno ne podilazi publici. Na kraju, možemo reći da i pored činjenice da iza sebe ima pregršt filmova i da je u onim poznim i zrelim godinama, Goran Marković sigurno ima još puno toga za snimiti , ali i poručiti publici.
Režija: Goran Marković
Scenario: Goran Marković
Uloge: Tihomir Stanić, Gorica Popović, Anita Mančić, Igor Đorđević, Dragan Petrović Pele, Bereda Reshit, Milica Zarić, Svetozar Cvetković, Maša Dikić, Nada Šargin
Žanr: komedija, drama
Država: Srbija
Trajanje: 112 minuta
Imdb ocena: 7,2
Naša ocena: 8,5