Foto-dokumentarna izložba “Milunka Savić” otvorena je sinoć u banjalučkom Banskom dvoru, u saradnji sa Akademijom umjetnosti Univerziteta u Banjaluci.
Ova heroina Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata najodlikovanija je žena u istoriji ratovanja. Od domaćih priznanja tu su Zlatna Karađorđeva zvezda sa mačevima (1917), srebrna Medalja za hrabrost „Miloš Obilić“, zlatna Medalja za hrabrost „Miloš Obilić“, Albanska spomenica, Jubilarna spomen-medalja Solunskog fronta, dok je od inostranih odlikovanja imala Orden Legije časti IV stepena (oficir), Orden Legije časti V stepena (vitez), Ruski orden Svetog Đorđa, medalju za hrabrost Engleske Sv. Mihajla prvog reda, a jedina je žena koja je dobila francuski Ratni krst sa zlatnom palmom. Ranjavana je devet puta, a Francuzi su je zbog hrabrosti prozvali „srpska Jovanka Orleanka“.
Rođena 1890. godine, odlučila je da se 1912. prijavi u rat pod imenom Milun Savić, te se prve dvije godine borila prerušena u muškarca. Da da se radi o ženi otkrilo je bolničko osoblje, kada je Milunka ranjena u Bregalničkoj bici.
Nakon rata je radila u Bosni, a 1922. se udala za Mostarca Veljka Gligorovića. Imali su kćerku Milenu, te usvojili još tri djevojčice, od kojih su jednu pronašli na željezničkoj stanici, jednu su uzeli iz sirotišta u Dalmaciji, dok je treća djevojčica bila Milunkina sestra od ujaka. Ubrzo su se preselili u Banjaluku, gdje je Veljko dobio posao u pošti, a brak se jako brzo raspao. Milunka je od Srbije dobila imanje u blizini Novog Sada, gdje se preselila sa djecom, a zatim u Beograd.
Njeni saborci zaposlili su je kao čistačicu u Hipotekarnoj banci u Beogradu, a pošto je odbijala da se odseli u Francusku i tamo dobije vojnu penziju, ostala je u Srbiji gdje su svi zaboravili njene zasluge. Odgojila je i školovala tridesetoro djece koje je dovodila iz svog rodnog kraja.
Tokom Drugog svjetskog rata Milunka je vodila malu bolnicu na Voždovcu, u kojoj su liječeni ranjenici. Međutim, zbog toga je ubrzo uhapšena i provela je šest mjeseci u logoru Banjica.
Dobila je državnu penziju nakon rata, 1945. godine, a 1972. Grad Beograd dodijelio joj je jednosoban stan u kome je umrla nakon tri moždana udara 1973. godine. Sahranjena je na Novom groblju, njeni ostaci su prošle godine, 40 godina od njene smrti, preneseni u Aleju velikana.
O Milunki Savić snimljen je i dokumentarni film, u produkciji Radio televizije Srbije.
eTrafika.net, Foto: G. Terzić