Smještena na jugu Pirinejskog poluostrva, španska autonomna pokrajina Andaluzija poznata je i pod imenom „Evropski orijent“, kako su je nazivali pisci 19. vijeka. U prošlosti je bila mjesto okupljanja različitih civilizacija, u njoj se prepliću mavarska, jevrejska i hrišćanska kultura, a svaka od njih ostavila je svoj pečat.
Samo ime ove pokrajine Al andaluza je mavarskog porijekla. Mnogo toga u Andaluziji su donijeli baš Mavri, vladali su oko 700 godina, tačnije od 711. do 1492. godine, i slobodno se može reći da je tada stvorena možda i najprefinjenija civilizacija Srednjeg vijeka.
Mavarska invazija Iberijskog poluostrva, počela je kad su Mavri napali državu Vizigota na Iberijskom poluostrvu 711. i tako stvorili bogato i moćno društvo na kojem je zavidio cijeli svijet. To nije bio konzervativni islam, već napredna, estetska i intelektualno radoznala kultura.
Sevilja, kao prestonica Andaluzije, poznata po koridi, Seviljskom berberinu, rodnom mjestu Don Žuana, još uvijek čuva ogromno bogatsvo koje su ostavili prije svih Mavri, arapi sa sjevera Afrike. Oni su Seviljom zavladali 712. godine i bila je glavni grad za kraljeve Omejadskog kalifata, prvo dinastije Almoravida, a kasnije dinastije Almohada. Svjedok tome jeste arapska arhitektura, kojom se odlikuju zgrade u starijem dijelu grada. U Sevilji se nalazi Katedrala Santa María de la Sede, najveća srednjovjekovna i gotska katedrala, građena u periodu od 1401. do 1519. godine. Poznata je širom svijeta po svojoj raskošno uređenoj unutrašnjosti i veličini, ali i po tome što je u njoj sahranjen Kristofer Kolumbo.
Nasuprot katedrale nalazi se i stara mavarska palata Alkazar, i predstavlja jedan od boljih primjera mudeharskog stila. Gornje spratove Alkazara još uvijek koristi španska kraljvska porodica kao svoju službenu seviljsku rezidenciju, dok su donji spratovi pod upravom državne agencije Patrimonio Nacional.
Nezavisno od istorije i arhitekture Sevilja je u svakom pogledu srce Andaluzije sa kastanjetama, flamenkom i njegovom personifikacijom Hoakinom Kortesom.
Pored Sevilje, u ovoj slobodno rečeno, jednoj od najljepših Španskih pokrajina, nalazi se i Granada, najljepši grad Andaluzije i mjesto u kome je sačuvan jedan od najpoznatijih spomenika kulture, Alhambra – dvorac i utvrđenje mavarskih vladara. Podigli su je arapski kraljevi u 14. vijeku, a čar Alhambre leži u njenoj tajanstvenosti. Unutrašnjost ovog dvorca oduzima dah, dok je estetika dvorišta prilično hladna, ali je na svom vrhuncu prštala u bojama.
Granada je bila poznata po proizvodnji svile, pa su pored ovog bazena koji liči na beskonačno ogledalo, lelujale svilene zavjese na povjetarcu, a na svilenim prostirkama ljudi bi objedovali i slušali muziku.
Pored dvorca Alhambra, posjetioci Granade najviše uživaju šetajući starim gradom Albaisin, mjesto prepuno čudnih emocija i različitih kultura, od mavarske, preko jevrejske pa sve do hrišćanske. Pored strmih kamenih uličica u kojima je zapisana daleka prošlost, nanizane su bijele mavarske kuće sa gvozdenim rešetkama na prozorima, kao i brojne čajdžinice…
Na 140 km od Sevilje, smješten je jedan od najljepših gradova na svijetu, otmena Kordoba. Nalazi se na rijeci Gvadalikvir, u podnožju planinskog vijenca Sijera Morene. Kordoba je grad koji je prije hiljadu godina bio jedna od najvažnijih prestonica Evrope i do danas je sačuvala karakterističnu mavarsku urbanu arhitekturu sa brojnim građevinama iz perioda arapske vlasti.
Grad su osnovali Kartaginjani, bio je glavno rimsko naselje, a od 711. do 1031. godine i prestonica mavarskog španskog kalifata. Iz vremena rimskog carstva ostao je most sa lukovima preko rijeke Gvadalikvir, a sa kamenog pješačkog mosta pruža se prelijep pogled na stari grad. Za vrijeme vladavine Rimljana, grad je bio okružen kulama i kapijama, ali su Arapi kasnije na rimskim ruševinama podigli zidine i tako je nastao najljepši dio grada, odnosno stari grad.
Kao i većina gradova Andaluzije, i Kordoba ima svoju rezidenciju kraljeva. Na ruševinama rimskih građevina nikla je raskošna mavarska palata, kojoj su posljednji pečat dali hrišćanski vladari.
Katedrala La Meskita je u svakom slučaju zaštitni znak Kordobe, poznata je i kao „džamija hiljadu stubova“. Predstavljala je najveću džamiju Islama srednjeg vijeka. Meskitu su poslije skoro pet vijekova, hrišćani pretvorili u katedralu, danas je na listi UNESCO svjetske kulturne baštine. Ono što je najviše krasi jeste nepregledni niz od 850 stubova sa crveno bijelim lukovima od cigle, kamena, jaspisa.
Kao i u Sevilji i u Kordobi je postojala velika jevrejska četvrt, jedna od najvećih u Evropi (La Huderija), koju je UNESCO proglasio svjetskom kulturnom baštinom 1984. godine. U jevrejskoj četvrti nalazi se i stara Sinagoga, diskretno smještena usred Jervejske ulice, sagrađene u mudehar stilu u XIV veku. Potvrda je prosperiteta jevrejske zajednice u doba Kordobskog kalifata.
U svakom slučaju, Kordoba je definitivno pravo blago Andaluzije koje pruža nesvakidašnju smirenost i savršen pogled na prošlost, vrijeme kad su vladali rimljani, mavari, jevreji, hrišćani.
Impresioniran Španijom, a posebno Kordobom, jedan italijanski pisac je rekao:
„To nije zemlja koju treba obilaziti, već kontinent gde se treba zaustaviti. Prije ili poslije zemlja će početi da se okreće oko tačke na kojoj stojiš.“
Jedan od bisera Andaluzije, svakako je i Malaga. Nalazi se na krajnjem zapadu Mediterana, okružena je planinskim vijencima, a dvije rijeke, Gvadalmendina i Gvadalorse, prolaze kroz grad i ulivaju se u Mediteransko more.
Mavari su zauzeli Malagu sredinom 8. vijeka pretvorivši je u jedno od najbitnijih trgovačkih centara na Iberijskom poluostvu. Ova slavna prošlost ostavila je traga u istorijskom centru Malage, posebno u okolini Alkazabe, tvrđave iz 1065. godine i koja je sada pretvorena u arheološki muzej.
Alkazaba je zajedno sa dvorcem Gibralfaro najveća gradska atrakcija, nadovezuju se jedna na drugu visokim zidom, koji je nekada služio za komunikaciju i transport. Sa vrha Gibralfara pruža se božanstven pogled na grad i luku, vidi se monumentalnost zgrade Koride, sagrađene 1874. godine, koja može primiti oko 14.000 posjetilaca, kao i prelijepi parkovi i bulevari Alameda Pricipal i Paseo del Parque.
Pored Alkazabe i Gibralfara, takođe jedna od značajnijih atrakcija je i Malaška katedrala iz 16. vijeka, građena u renesansnom stilu, s elementima baroka i gotike.
Kroz istoriju u gradu su stanovali mnogi značajni umjetnici, a najznačajniji od njih je sigurno Pablo Pikaso, kojem je posvećen muzej. Muzej čuva veliki broj radova koje je umjetnik radio u mladosti, pa sve do onih koje je stvarao pred kraj svog života. Muzej je osnovalo Andalužansko Udruženje uz podršku Pikasovih nasljednika, i predstavlja ostvarenje velikog sna ovog slikara. Mnogi lokali i hoteli u cijelom kraju nose naziv slavnog slikara.
eTrafika.net – Nataša Mihajlović