Bio jednom jedan fudbaler, malo drugačiji od ostalih, tačnije mnogo drugačiji od ostalih. Bio je kapiten jedne od najboljih reprezentacija Brazila ikada i najbolje reprezentacije u istoriji koja nije osvojila svjetsko prvenstvo. Bio je i doktor medicine, doktor filozofije, politički aktivista, intelektualac, humanista i boem. Fudbaler koji je srušio sve predrasude o fudbalerima, a samu fudbalsku igru je shvatao kao umjetnost i način života.
Sócrates Brasileiro Sampaio de Souza Vieira de Oliveira ili jednostavno Socrates je rođen 19. februara 1954. godine u mjestu Belem do Para. Kao većina brazilskih mladića igrao je fudbal, iako se talentom nije posebno isticao, a ni izgledom nije odavao utisak budućeg uspješnog fudbalera, bio je naime veoma visok i mršav. Za razliku od većine svojih vršnjaka, Socrates je mogao potražiti alternativu u slučaju neuspjeha u fudbalskoj karijeri, i to u obrazovanju. Njegova porodica je pripadala dobrostojećoj srednjoj klasi i mogla mu je obezbijediti školovanje na cijenjenim brazilskim fakultetima. Socrates je odabrao i jedno i drugo, uporedo sa studiranjem medicine igrao je profesionalni fudbal, prvo u Botafogu a kasnije u slavnom Corinthiansu.
Njegov uspon u svijetu fudbala počinje nakon uspješnog završavanja medicinskog fakulteta, kad je i dobio nadimak Doktor Socrates, kojim su ga često oslovljavali i sportski komentatori. U isto vrijeme i Corinthians osvaja titulu prvaka Brazila i taj događaj Socrates opisuje kao najvažniji u njegovom životu. Ne samo zbog titule, već zbog onog što je ona značila. Naime, Socrates i saigrači iz kluba osivaju pokret “Corintians Democracy” izrazivši na taj način protest protiv vladavine vojne diktature u Brazilu, te 1982. osvajaju prvenstvo s natpisom “Democracia” na poleđini dresova.
Iste godine, Socrates predvodi reprezentaciju Brazila na prvenstvu svijeta u Španiji. Generacija sa Zicom, Falcaom, selektotom Tele Santanom i kapitenom Socratesom se smatra za najbolju ekipu koja je ikad igrala na SP, a da nije osvojila isto. U drugoj fazi takmičenja izbacila ih je Italija na čelu s Paolom Rossijem i Dinom Zoffom. Iako je Brazilu bio dovoljan i remi da se plasira dalje, Socrates i društvo nisu znali ni htjeli igrati drugačije osim na pobjedu. Spretni Rossi je iskoristio sve brazilske pogreške postigavši het-trik, a Dino Zoff na golu bio dovoljno dobar da osigura Italiji pobjedu od 3:2. Socrates je taj poraz kasnije prokomentarisao riječima:
“Taj brazilski tim je pokazao fantaziju, idealnost i idilu u igri, dok su Italijani pokazali efikasnost. Ali na kraju, bar smo izgubili boreći se za svoje ideale. To je slično kao i današnje društvo, izgubili smo dodir sa humanošću, ljude vode isključivo rezultati. Za mene je uvijek važnija bila ljepota nego pobjeda, a ono što je najvažnije je uživanje.
Iako je pored brazilskog tima iz 1982. i veliki Maradona izgledao tako nemoćno da je izgubio živce i zaradio crveni karton zbog udaranja protivnika, sama ljepota nije bila dovoljna da se pobjedi italijanski “katanačo” i pragmatičnost u igri. Za razliku od Maradone, Socrates je pokazao kako se prihvata poraz u fudbalu. Iste sekunde kad je sudija odsvirao kraj utakmice, brazilski kapiten je počeo aplaudirati i čestitati s(p)retnijim Italijanima, što možete vidjeti na 2:45 ovog video clipa:
http://www.youtube.com/watch?v=_8A0GkOe48s&feature=related
Sredinom osamdesetih Socrates se nakratko oprobao u evropskom fudbalu u kojem je tad prevladavao baš omraženi mu “katanačo”, no vrlo brzo se vratio u Brazil gdje je 1989. završio karijeru, posvetivši se drugim aktivnostima. Socrates je nakon medicine, postao i doktor filozofije, opravdavši tako ime koje dijeli sa slavnim grčkim filozofom Sokratom. Bavio se pisanjem knjiga i novinskih kolumni, režiranjem predstava, muzikom, te mnogim drugim aktivnostima, ali za razliku od Pelea je odbio biti ambasador Mundiala u Brazilu 2014. jer kako je i sam istakao “to donosi mnogo komercijalizma i ostalog smeća.”
Socrates je čitavog života, po sopstvenom priznanju, bio strastven ljubitelj cigara i alkohola, što ga je na kraju i koštalo života. U augustu ove godine je primljen u bolnicu u Sao Paolu, usred zatajenja jetre. Nakon uspješne operacije spašen mu je život, ali tri mjeseca kasnije oslabljeno tijelo se nije moglo nositi s bakterijom koju je, po svemu sudeći, unio u organizam s hranom. Brazilski mediji su u rano jutros objavili da je Socrates preminuo u bolnici Albet Einstein u Sao Paolu.
eTrafika.net – Amir Purić