„Šta je mladost? ― San. Šta je ljubav? ― Sadržaj sna.“
Piše: Vedran Grahovac
Godinama unazad danska kinematografija je jedna od najboljih i najproduktivnijih u Evropi. Talentovani reditelji, scenaristi i glumci često su nagrađivani u svijetu, a mnogi od njih počeli su raditi i u Holivudu. Jedan od onih koji je u velikoj mjeri zaslužan što Danska kinematografija ima ovakav status jeste i reditelj Tomas Vinterberg (Thomas Vinterberg). Vrlo često, u svojim filmovima sarađivao je sa velikim evropskim glumcem Medsom Mikelsenom (Mads Mikkelsen), kao i scenaristom Tobijasom Lindholmom (Tobias Lindholm). Upravo sa njima radio je i svoj najnoviji film „Another Round“, koji je nedavno osvojio četiri Evropske filmske nagrade i to za najbolji film, scenario, reditelja i glumca. Zbog svog kvaliteta, ali i uloge koju je ostvario pomenuti Mikelsen, „Another Round“ pobrao je sjajne reakcije kritike i publike.
Radnja filma prati četiri profesora srednjih godina. Na jednoj od proslava, dolaze na ideju da naprave eksperiment i napišu studiju u kojoj će oni sami biti učesnici. Temelj te studije jeste teorija norveškog filozofa i psihoterapeuta Fina Skarderuda (Finn Skarderud) koji je tvrdio da se svako od nas rađa sa manjkom alkohola u krvi od 0,5 promila. Taj nedostatak treba dovesti do nule svakodnevnim unošenjem određenih količina alkohola. Takođe, tvrdio je ovaj filozof, upravo alkohol dovodi do onog stadijuma u kojem postajemo oni istinski „mi“ bez lažnih moralnih i društvenih okova. Kako je većina profesora, a naročito Martin, kao glavni lik, u stadijumu života u kome nema puno strasti, elana i volje, oni se odlučuju da probaju u praksi teoriju ovog filozofa i svojim životima daju novi smisao i mladalačku energiju.
Polazeći od fraze „In vino veritas“ (U vinu je istina), Vinterberg snima film koji za temelj ima tezu Skarderuda, a koja je i centralni motiv ovog filma. Tu tezu Vinterberg istovremeno brani ali i osporava. Odnosno, pristupa joj iz više uglavova, pokušavajući je što bolje analizirati i obrazložiti. Kroz priču, prije svega Martina, pa tek onda ostalih profesora, Vinterberg se bavi onom fazom života za koju se nerijetko kaže da je kasno za bilo kakve početke, a prerano za umiranje i starost. To su srednje godine koje često znaju biti zamka dovodeći nas u jednu vrstu vakuuma, kojeg najčešće nismo svijesni. U tom vakuumu gubimo elan, životnu energiju i dječju radost neophodnu za nove pobjede i životne pomake. Obično tada, mnogima od nas život postaje rutina i skup mehaničkih radnji, koje obavljamo ne razmišljajući mnogo o njima.
U tom smislu, „Another Round“ je priča o ličnoj potrebi da spoznamo drugu stranu sebe i dođemo do našeg novog „ja“. Onog „ja“ koje smo nekada bili, a koje odavno više nismo. To „ja“ zapravo, simbolizuje mladost koja neminovno prolazi i bježi, a da najčešće toga nismo svijesni. Da ona više ne postoji i da smo postali našto sasvim drugo, uglavnom shvatamo iznenada, ostajući zgroženi i užasnuti tom činjenicom. Posljedica tog saznanja jeste put na koji će krenuti likovi ovog filma, a koji će dati samo prividne rezultate. Problem njihovog „puta“ jeste činjenica da je on linija manjeg otpora i da uprkos činjenici da daje pomake, dugoročno ima štetan uticaj.
Upravo tom granicom između pijanstva i trezvenosti bavi se Vinterberg. Da li je blago pijanstvo vrhunac trezvenosti, put do katarze i put do promjene, jedan je od motiva koji se ovdje pojavljuje. Opterećeni društvom i normama koje nam ono nameće, što iz straha, a što iz drugih razloga, mnogi od nas nerijetko potiskuju svoje pravo „ja“ i ostale potencijale. U ovom slučaju, puni sjaj tih potencijala, bar kod nekih, dolazi do izražaja nakon nekoliko čašica. Vina, piva, votke ili rakije. Te čašice, uprkos tome što nam na trenutak mogu pokazati svjetlo, takođe nas mogu i odvesti u one najmračnije ponore. Tim ponorima Vinterberg se na bavi direktno, ali ih koristi kao jedan od segmenata da ispriča ovu vrlo kompleksnu priču.
Dobru i zanimljivu ideju, Vinterberg sa Lindholnom uspijeva da pretoči u odličan scenario, a što rezultira ozbiljnom dramom u kojoj se konstantno, između redova, prožima i humor. Nimalo naivnom problemu reditelj pristupa malo drugačije, dajući drami primjesu komedije. Pored toga, treba pomenuti sjajnu rolu Mikelsena koji je centralni lik. Upravo on nosi čitav film, ali i završnu scenu koja je jedna od upečatljivijih i emotivnijih posljednjih godina u evropskoj kinematografiji. Upravo ona, kao vrhunac, u samo par minuta sažima sve ono čime se ovaj film bavi. Ples koji Mikelsen izvodi u ovoj sceni je fascinantan, djeluje oslobađajuće i o njemu će se tek pričati.
Na kraju, treba reći, da je Vinterberg još jednom snimio odličan film koji većina neće zaboraviti lako. Film koji slavi život u njegovom punom sjaju, ali i sve njegove loše strane. One strane koje skupa čine jednu cjelinu, a u okviru koje treba naći balans i podnošljivu granicu. Emotivan, zabavan i na trenutke težak, „Another Round“ je jedan od najboljih filmova 2020. godine. Film posebne energije koji inspiriše i daje nadu. Film koji je posveta životu.
Godina: 2020.
Država: Danska, Švedska i Holandija.
Režija: Thomas Vinterberg.
Scenario: Thomas Vinterberg i Tobias Lindholm.
Uloge: Mads Mikkelsen, Thomas Bo Larsen, Magnus Millang, Maria Bonnevie.
Žanr: drama, komedija.
Trajanje: 117 minuta.